ติดตามสถานการณ์ COVID-19 ในปี 2024 มีการเพิ่มจำนวนการติดเชื้อหลังปีใหม่ โดยสายพันธุ์ย่อย JN.1 เข้ามาระบาดแทนสายพันธุ์อื่น และระบาดกว่า 51 ประเทศทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย โดยต้นเดือนมกราคม มีผู้รักษาตัวในโรงพยาบาลในไทย 664 รายเฉลี่ย 95 รายต่อวัน ผู้เสียชีวิต 1 ราย มีการระบาดหนักในสหรัฐอเมริกา สิงคโปร์ แม้อาการไม่รุนแรง แต่หลายที่กังวลเกี่ยวกับอาการของ long COVID ปัจจุบันสายพันธุ์ในไทยเป็น EG.5.1 ที่จับตัวรับผลผิวเซลได้ดี พร้อมหลบเลี่ยงการเข้าจับทำลายของระบบภูมิคุ้มกันของมนุษย์
จากข้อมูลของ Cleveland Clinic พบว่าอาการเหล่านี้พบได้ประมาณ 5-10 % ของคนที่เป็น COVID และมีอาการหลากหลาย และยากที่จะบอกได้ว่าเริ่มมีอาการเมื่อใด โดยมากมีอาการมากกว่า 1 อาการ แต่ไม่ได้มีอาการทั้งหมดที่จะกล่าวต่อไป และอาการที่พบบ่อย 2 ประการ คือ อาการเหนื่อย เพลีย ไม่มีแรง หายใจตื้น ๆ แต่อาการอื่นที่พบได้ยังมี การรับรู้รสและกลิ่นหายไป (dysgeusia/anosmia) มีปัญหาในการคิดหรือโฟกัส ไอเรื้อรัง ปวดศีรษะ นอนหลับยาก บางรายอาจมีอาการซึมเศร้า วิตกกังวล มีเจ็บหน้าอก ใจสั่น และอาจมีท้องเสียได้
ปลายศตวรรษที่ 14 หญิงจะงามต้องมีหน้าผากกว้าง จนต้องมีการโกนผมตรงหน้าผากตนเองออก รวมทั้งด้านหลังศีรษะด้วย บางคนถึงกับโกนคิ้วออกเพื่อให้หน้าผากดูเกลี้ยงเกลามากที่สุด ซึ่งเป็นการเลียนแบบราชินีอิสซาเบลลาแห่งบาวาเรีย ซึ่งเป็นผู้ที่ทำหน้าผากกว้างและยาวพร้อมกับคอที่ผอมบาง
น่าสนใจ คือ การเสริมวิตามิน D2 ในผู้ป่วยข้อเสื่อม ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป และมีผลการตรวจวัดระดับวิตามินดีในร่างกายต่ำกว่า 30 นาโนกรัมต่อมิลิลิตร ทานวิตามิน D2 20,000 unit/เม็ด สัปดาห์ละ 2 เม็ด เป็นเวลา 6 เดือน จะช่วยสร้างกระดูก และช่วยเสริมธาตุแคลเซียม แมกนีเซียม ฟอสเฟตในกระดูก และยังช่วยฮอร์โมนพาราไทรอยด์ในการดูดซึมแคลเซียมจากลำไส้ ทำให้ระดับแคลเซียมในเลือดสูงขึ้น และยังเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรง และทำงานได้ดีขึ้น
ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ทำให้ความชุกของโรคทางสมองและ Alzheimer’s มากขึ้น มีผลกระทบต่อผู้ป่วยเองและคนใกล้ชิด สิ่งสำคัญ คือ การลดปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการเสื่อมของสมอง อันได้แก่ การงดสูบบุหรี่ งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ดื่มน้ำมาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ แต่ยังมีทางเลือกอีกทางหนึ่งคือสมุนไพร กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกได้แนะนำ บัวบก กลีบบัวแดง และพรมมิ ที่จะช่วยบำรุงสมอง เพิ่มความจำ และป้องกันการเกิดโรค Alzheimer’s
เรามักจะคุ้นเคยกับคำว่า ออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอ ซึ่งเป็นการออกกำลังกายที่เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ และเพิ่มอัตราการหายใจเพื่อช่วยให้การทำงานของปอด หัวใจ และระบบหมุนเวียนเลือดดี โดยการออกกำลังกายแบบแอโรบิก (เป็นการออกกำลังกายที่มีการใช้ออกซิเจน) จะเป็นส่วนหนึ่งของการออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอ โดยอาจจะเป็นการออกกำลังกายที่ไม่ค่อยมีความรุนแรง หรืออาจจะเรียกว่า LISS (Low Intensity Steady State) ซึ่งจะแตกต่างจากการออกกำลังกายอีบชนิดที่เรียกว่า การออกกำลังกายแบบแอนแอโรบิก จะเป็นอีกรูปแบบหนึ่งที่ไม่มีการใช้ออกซิเจน และมักจะเป็นการออกกำลังกายที่มีความรุนแรงสูง ที่เรียกว่า HIIT (High Intensity Interval Training)
อาการที่ให้ระวัง ด้วยการสังเกตว่า มีอุณหภูมิในร่างกายสูงกว่า 40 องศาเซลเซียสไหม ซึ่งอาจจะยากในการสังเกตจะต้องใช้การวัดอุณหภูมิด้วยเทอร์โมมิเตอร์ แต่อาการที่เห็นได้ชัดเจน คือ มีการสับสน กระสับกระส่าย พูดจาไม่ค่อยชัด พูดไม่รู้เรื่อง มีอาการชัก และอาจหมดสติ อาการเบื้องต้นอาจจะเป็นอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะ ผิวหนังเปลี่ยนสี โดยมากค่อนข้างมาทางสีแดง หายใจถี่ขึ้นและตื้น การเพิ่มของการเต้นของหัวใจ
ควรมีคนใกล้ชิดที่เราสามารถสื่อสาร และเล่าความรู้สึกของเราได้บ้าง บางครั้งไม่จำเป็นต้องเล่าอะไรมาก แค่การอยู่ร่วมด้วย และรู้สึกว่าคนเหล่านั้นเข้าใจ หรือโอบอุ้มเรา เราก็รู้สึกดีแล้ว ถ้าจะให้ดีขึ้น อาจจะมีกิจกรรมร่วมกัน กิจกรรมเหล่านั้นจะเป็นสิ่งที่ช่วยให้เราถอนความรู้สึกซึมเศร้าออกมาได้ อาหารที่ดีและเหมาะกับผู้ป่วยโรคซึมเศร้า และโรควิตกกังวล คือ อาหารที่มีวิตามิน B 12 และมีกรด Omega 3. . .
สิ่งที่ไม่ควรทำอย่างยิ่ง คือ การพยายามกระตุ้น และผลักดันให้พวกเขาไปทำกิจกรรม หรือพยายามพูดด้วยเหตุผลสารพัดประการที่จะบอกว่า พวกเขาควรจะทำอะไร และการไม่ทำสิ่งเหล่านั้นจะเป็นสิ่งไม่ดีอย่างไร เพราะพวกเขารู้ แต่พวกเขายังไม่พร้อมที่จะทำ คำพูดที่บอกว่า เราต้องสู้ ๆ อาจจะเป็นสิ่งที่ทำให้พวกเขาแย่ลงก็ได้ เพราะพวกเขาสู้มามากพอแล้ว หรือไม่รู้ว่าจะสู้กับอะไร อย่างไร เพราะพายุในตัวเขาขณะนั้นมันมากเหลือเกิน . . .
ทำไมเราจึงต้องมาสนใจเกี่ยวกับเรื่องซึมเศร้า ทั้งนี้เพราะว่า อัตราการเกิดโรคซึมเศร้านี้มีเพิ่มมากขึ้นอย่างมาก รวมถึงยังเป็นสาเหตุที่สำคัญของการฆ่าตัวตายในยุคปัจจุบัน ซึมเศร้านี้เป็นภาวะปกติที่เกิดขึ้นได้ในคนทั่วไป ซึ่งมักจะเกี่ยวข้องกับเรื่องราวที่เป็นเหตุอันควรซึมเศร้า และอาการเหล่านี้ก็จะหายไปในเวลาประมาณไม่เกิน 3 สัปดาห์ เมื่อสิ่งเหล่านี้ผ่านพ้นไป แต่ถ้าเหตุการณ์ยังไม่จบ อาการเหล่านั้นอาจจะอยู่นานขึ้นบ้าง . . .
